Ο Henri Cartier-Bresson έζησε κυνηγώντας την καθοριστική στιγμή

O Henri Cartier Bresson υπήρξε ένα πρόσωπο που συνδύασε το όνομα του με μερικά από τα πιο σημαντικά γεγονότα του 20ου αιώνα. Αυτός είναι και ο λόγος που όσοι ασχολούνται ακόμα και ελάχιστα με την φωτογραφία, τον θεωρούν μια από τις μεγαλύτερες καλλιτεχνικές φυσιογνωμίες του αιώνα και πρωτοπόρο του φωτορεπορτάζ.

Ο Henry Cartier Bresson  ήρθε στην ζωή στις 22 Αύγουστου του 1908 στην Γαλλία ως γόνος μια εύπορης και αστικής οικογενείας,  με την οποία θα ερχόταν σε σύγκρουση ενστερνιζόμενος τον κομμουνισμό στην εφηβεία του. Παρόλα αυτά η ίδια οικογένεια, έχοντας μια κλίση στα εικαστικά, θα εμφυσούσε την αγάπη για την ζωγραφική στον μικρό Henri ο οποίος θα έκανε μαθήματα με τον θειο του Louis μέχρι εκείνος να σκοτωθεί στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο .To 1927 θα ξεκινούσε μαθήματα στο Παρίσι, με τον κυβιστή André Lhote και θα συνέχιζε στο Cambridge παίρνοντας μαθήματα γύρω από την τέχνη και την λογοτεχνία.

Η φωτογραφία θα έμπαινε στην ζωή του λίγο αργότερα, στις αρχές του ΄30, όταν  βρισκόμενος στην Αφρική άρχισε να απαθανατίζει στιγμές ενός περιβάλλοντος στο οποίο αρχικά είχε βρεθεί για να κυνηγήσει αντιλόπες, κάτι που εγκατέλειψε σχετικά γρήγορα. Επιστρέφοντας την Γαλλία άρχισε να γοητεύεται και να επηρεάζεται από τον σουρεαλισμό. Αγοράζοντας  μια Leica the 35mm με φακό 50 mm – το μέγεθος της οποίας τον βοηθούσε να περνά απαρατήρητος- άρχισε να κυκλοφορεί στους δρόμους του Παρισιού φωτογραφίζοντας -αστραπιαία πολλές φορές- στιγμές της καθημερινής ζωής, προσπαθώντας να εγκλωβίσει μέσα στο φιλμ όλη την κίνηση των μορφών της. Το 1935 θα φύγει για την Αμερική για να εκθέσει τα έργα του και στην συνέχεια θα επιστρέψει στην Γαλλία, σε έναν τελείως διαφορετικό ρόλο, συμμετέχοντας στις ταινίες του Jean Renoir. Σύντομα όμως οι μαύρες σελίδες του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου θα γράφονταν και στην ζωή του Bresson ο οποίος κατά την διάρκεια του θα πιανόταν αιχμάλωτος και θα βρισκόταν για σχεδόν 3 χρόνια σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Η συν-δημιουργία -μαζί με άλλους σημαντικούς φωτογράφους- του γνωστού πρακτορείου Magnum και η έκδοση του πρώτου του βιβλίου “The Decisive Moment” θα ερχόταν αργότερα όταν και η  φρίκη του πολέμου θα αποτελούσε παρελθόν.

Κατά την διάρκεια της καριέρας του κάλυψε μεγάλα ιστορικά γεγονότα όπως η απελευθέρωση του Παρισιού , ο Ισπανικός και ο Κινέζικος εμφύλιος  και η στέψη του Γεωργίου του 6ου. Μπροστά από την  Leica του βρέθηκαν και πολλά διάσημα πρόσωπα όπως οι Mahatma Gandhi, Che Guevara, Albert Camus, Marilyn Monroe. Μετά το 1966 θα εγκαταλείψει το Μagnum και σιγά σιγά θα επιστρέψει στην ζωγραφική αποφεύγοντας την δημοσιότητα. Ο Henry Cartier Bresson «έφυγε» στις 3 Αυγούστου 2004 αφήνοντας μια κληρονομιά με αποκλειστικά ασπρόμαυρες φωτογραφίες και πλήρη απουσία του φλας.

Εδώ ο Bresson  έχει  καταφέρει μια υπέροχη σύνθεση με την θολή εικόνα του ποδηλάτη, ο οποίος βρίσκεται σε κίνηση, να κάνει αντίθεση με τις καθαρές γραμμές της σκάλας ακριβώς στο σημείο λίγο πριν χαθεί πίσω από τον τοίχο.

Τραβηγμένη έξω από τον σταθμό Saint Lazare του Παρισιού, ο Bresson περίμενε μέχρι την στιγμή να περάσει κάποιος βιαστικά. Tο  συμμετρικό καδράρισμά του μας οδηγεί να παρατηρήσουμε από την μια πλευρά την κίνηση του περαστικού και από την άλλη την αντίθετη κίνηση της σκάλας προς τα πίσω.

Μέσα απο την αρένα της Βαλένθια παρατηρούμε ότι όλα τα στοιχεία είναι χωρισμένα στη μέση. Η πόρτα, τα δύο πρόσωπα με το πανομοιότυπο ντύσιμο, ακόμα και οι φακοί  των γυαλιών. 

Απέναντι από ένα μυστηριώδη τοίχο οι μορφές των παιδιών και των παραθύρων σχηματίζουν μια ιδιαίτερη εικόνα.

Ενώ βρισκόταν στο Μεξικό δραστηριοποιήθηκε σε μια περιοχή γεμάτη εγκληματικότητα και εκδιδόμενες γυναίκες. Εδώ οι εκφράσεις των δύο ιερόδουλων συμπληρώνουν η μια την άλλη. 

Δύο φωτογραφίες από την αρχή της λήξης του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Ο Bresson στην πρώτη καλύπτει την απελευθέρωση του Παρισιού και στην δεύτερη τον εντοπισμό μιας Βελγίδας καταδότριας ενώ προσπαθούσε να ξεφύγει μέσα στο πλήθος.

Στις ΗΠΑ οι δύο αυτές φωτογραφίες, με την πρώτη να απεικονίζει μια υπερήλικα την ημέρα της ανεξαρτησίας τυλιγμένη με μια σημαία και η οποία δείχνει να αποτελεί προέκταση όχι μόνο των ρούχων της, αλλά και του ιδίου της εαυτού. H δεύτερη μας μεταφέρει σε ένα Manhattan που δείχνει εγκαταλελειμμένο, με την φιγούρα ενός  μοναχικού ανθρώπου να βρίσκει παρηγοριά σε ένα αδέσποτο. 

Δύο ακόμα  φωτογραφίες από την Γαλλία αυτή την φορά. Στην πρώτη φωτογραφίζει τα πόδια της  δεύτερης συζύγου του Martine Franck με αποτέλεσμα μια φωτογραφία υψηλής αισθητικής. Στην δεύτερη, μια φωτογραφία δρόμου έξω από ένα bistro με δυο νέους σε τρυφερή στιγμή, έγινε από τις πιο γνωστές του Bresson καθώς έδειχνε και την στιλιστική ταυτότητα της εποχής.