Ο Kινηματογραφικός Tom Waits

Της Εύης Γκοτσοπούλου

Μοιάζει σαν να «μούλιασε σε μια λεκάνη μπέρμπον, να αφέθηκε κατόπιν κρεμασμένη σε ένα καπνιστήριο και μετά να βγήκε έξω και να πατήθηκε από αυτοκίνητο», λέει χαρακτηριστικά ο κριτικός Ντάνιελ Ντάρτσχολζ για την ιδιαίτερη φωνή του Τομ Γουέιτς, του πολυδιάστατου αυτού αμερικανού καλλιτέχνη. Με επιρροές από το μπλουζ, τη τζαζ, τη μουσική του βοντβίλ και διάφορα πειραματικά ρεύματα, δημιούργησε το δικό του μουσικό ιδίωμα ως συνθέτης, στιχουργός (ποιητής κατ’ άλλους) και τραγουδιστής, και από τη δεκαετία του ’60 μέχρι σήμερα μας ταξιδεύει στα μήκη και τα πλάτη του δικού του μουσικού σύμπαντος. Από πολύ νωρίς ξεκίνησε να γράφει μουσική για τον κινηματογράφο και το θέατρο και το 1978 συμμετείχε για πρώτη φορά με έναν μικρό ρόλο στην ταινία Paradise Alley του Σιλβέστερ Σταλόνε. Από τότε έχει ερμηνεύσει πολλούς ρόλους-έκπληξη και έχει χτίσει ουσιαστικά δεύτερη καριέρα ως ηθοποιός. Σε αυτόν τον χρηστικό οδηγό παρατίθενται μόνο οι ταινίες στις οποίες πήρε μέρος ως ηθοποιός, όχι τα ντοκιμαντέρ, οι τηλεοπτικές σειρές, τα θεατρικά έργα, τα καρτούν στα οποία δάνεισε τη φωνή του και όσες ταινίες εμφανίζεται ως ο εαυτός του. Πάμε, λοιπόν, να ξεδιπλώσουμε αυτή την κινηματογραφική πλευρά και να θυμηθούμε ή να γνωρίσουμε τους απίθανους χαρακτήρες που ενσάρκωσε και σφράγισε με την προσωπικότητά του στη μεγάλη οθόνη, σε ταινίες που έμειναν στην ιστορία όπως «Ξένοι στην Ίδια Πόλη», «Στην Παγίδα του Νόμου», «Ο Αταίριαστος» κ.λπ. 

Paradise Alley (1978): Δραματική ταινία σε σενάριο-σκηνοθεσία του Σιλβέστερ Σταλόνε ο οποίος ερμηνεύει και τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Διαδραματίζεται το 1946 στη φτωχογειτονιά Χέλς Kίτσεν της Νέας Υόρκης και παρακολουθεί τις προσπάθειες τριών ιταλοαμερικανών αδερφών να ξεφύγουν από τη φτώχια κάνοντας καριέρα στο μποξ. Ο Τομ Γουέιτς εμφανίζεται στο ρόλο του Μάμπλς (Mumbles= φαφλατάς), ενός πιανίστα, και ερμηνεύει τα κομμάτια Meet me in Paradise Alley και Annie’s Back in Town. 

Paradise Alley με τον Σιλβέστερ Σταλόνε

Wolfen (1981): Θρίλερ με θέμα λυκανθρώπους σε σκηνοθεσία του Μάικλ Γουάντλι με τον Άλμπερτ Φίνεϊ. Εμφανίζεται για πολύ λίγο ως μεθύστακας ιδιοκτήτης μπαρ που παίζει πιάνο και τραγουδάει.

Σκηνή από το Wolfen

The Stone Boy (1982): Κοινωνικό δράμα του Κρις Κάιν με τους Ρόμπερτ Ντουβάλ και Γκλεν Κλόουζ. Ο Τομ Γουέιτς παίζει έναν πετρωμένο άντρα στη σκηνή του καρναβαλιού.

One From The Heart (1982): Ρομαντικό μιούζικαλ του Φράνσις Φορντ Κόπολα με τον Ραούλ Τζούλια και τη Ναστάζια Κίνσκι, για το οποίο ο Τομ Γουέιτς έγραψε τη μουσική και στην αυθεντική κόπια παίζει τρομπέτα σε μια σκηνή. Η ταινία αποτελεί την απαρχή μιας συνεργασίας μεταξύ τους που κρατάει μέχρι σήμερα.

The Outsiders (1983): Μία από τις κορυφαίες ταινίες του ’80 του Φράνσις Φορντ Κόπολα με πρωταγωνιστές πολλά μεγάλα ονόματα όπως ο Τομ Κρουζ, ο Ματ Ντίλον, ο Πάτρικ Σουέιζι, η οποία παρακολουθεί την κοινωνική διαμάχη μεταξύ δύο συμμοριών σε μια κωμόπολη της Αμερικής το ’65 και τις τραγικές της συνέπιες. Ο Κόπολα του δίνει τον πολύ μικρό ρόλο του Μπακ Μέριλ, φίλο ενός εκ των ηρώων, του Ντάλας, που ενσαρκώνει ο Ματ Ντίλον.

Rumble Fish (1983): Του Κόπολα και πάλι, με πρωταγωνιστή τον Μίκι Ρουρκ και τον Ματ Ντίλον, για τη ζωή ενός νεαρού με παραβατική συμπεριφορά σε μια βιομηχανική πόλη της Αμερικής. Ο Τομ Γουέιτς παίζει τον Μπένι, ιδιοκτήτη της αίθουσας μπιλιάρδου που συχνάζει η νεολαία της πόλης.

The Cotton Club (1984): Το θρυλικό γκανγκστερικό μελόδραμα που περιγράφει υπό τους ήχους της τζαζ τον κόσμο του περιβόητου Κότον Κλαμπ της δεκαετίας του ’20 στο Χάρλεμ, με τους Ρίτσαρντ Γκιρ, Μπομπ Χόσκινς κ.ά. Ο Κόπολα του δίνει έναν πιο σημαντικό ρόλο, αυτόν του Ίρβιν Σταρκ, ιδιοκτήτη του κλαμπ.

Down By Law (1986): Πρώτη του συνεργασία ως ηθοποιός με τον Τζιμ Τζάρμους –ο οποίος χαρακτηρίζει την ταινία του ως «νέο-μπιτ μαύρη κωμωδία»– που του εμπιστεύεται πρωταγωνιστικό ρόλο δίπλα στον Ρομπέρτο Μπενίνι και τον επίσης μουσικό Τζον Λούρι. Παίζει έναν άνεργο DJ, τον Ζακ, που μαζί με τους άλλους δύο καταλήγουν στη φυλακή για αδικήματα που δεν διέπραξαν.

Αφίσα του Down by Law

Με την Έλεν Μπάρκιν στο Down by Law

Η σκηνή με το κουνέλι στο Down by Law

Ironweed (1987): Αριστουργηματική, δραματική ταινία του Έκτορ Μπαμπένκο με τον Τζακ Νίκολσον και τη Μέριλ Στριπ που υποδύονται ένα άστεγο ζευγάρι την εποχή του κραχ στην Αμερική. Ο Γουέιτς παίζει τον Ρούντι το Γερμαναρά, έναν ακόμα άρρωστο άστεγο.

Με τον Νίκολσον και τη Στριπ στο Ironweed

Σκηνές από το Ironweed

 
Candy Mountain (1988): Ένας νέος μουσικός (Κέβιν Ο’ Κόνορ) συναντά διάφορους ανθρώπους στη διάρκεια της αναζήτησης ενός θρυλικού κατασκευαστή κιθάρας. Ρόουντ μούβι των Ρόμπερτ Φρανκ και Ρούντι Γούρλιτζερ όπου υποδύεται τον Αλ Σιλκ, έναν αυτοδημιούργητο εκατομμυριούχο που παίζει γκολφ. Ερμηνεύει δύο μπαλάντες.  

Σκηνή από το Candy Mountain

Mystery Train (1989): Και πάλι με τον Τζάρμους σε ένα φιλμ που συνδυάζει την κωμωδία με το δράμα μέσα από τρεις ιστορίες που εκτυλίσσονται ένα βράδυ στο Μέμφις, την πατρίδα του Έλβις. Ακούγεται μόνο η φωνή του ως ραδιοφωνικού παραγωγού.

Cold Feet (1989): Συμπρωταγωνιστεί μαζί με τον Κιθ Καραντάιν και υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Ρόμπερτ Ντόρνχελμ δημιουργεί έναν απίθανο Κένι, εκτελεστής ο οποίος αναφέρεται στον εαυτό του στο τρίτο πρόσωπο και διαβάζει την κοκκινοσκουφίτσα σε ένα κοριτσάκι, σκηνή ανεπανάληπτη αυτής της ανατρεπτικής κωμωδίας.

Το επίσημο τρέιλερ του Cold Feet

Bearskin: An Urban Fairytale (1989): Αγγλική δραματική ταινία σε σκηνοθεσία της Αν και του Εντουάρντο Γκουέντες με τους Ντέιμον Λόουρι και Σαρλότ Κόλμαν. Παίζει έναν μαριονετίστα, τον Σίλβα, που γυρίζει τη χώρα και δίνει παραστάσεις Παντς & Τζούντι. Εκεί καταφεύγει ο νεαρός πρωταγωνιστής, κυνηγημένος επειδή έκλεψε λεφτά από καζίνο.

Αφίσα του Bearskin: An Urban Fairytale

The Two Jakes: Μικρό πέρασμα ως αστυνομικός σε αυτό το φιλμ μυστηρίου που σκηνοθετεί ο Τζακ Νίκολσον, ένα είδος συνέχειας του Chinatown.

The Fisher King (1991): Υποδύεται τον ανάπηρο πολέμου δίπλα στους Ρόμπιν Γουίλιαμς και Τζεφ Μπρίτζες. Τρυφερή ταινία φαντασίας με κωμικά και δραματικά στοιχεία του Τέρι Γκίλιαμ. 

Σκηνή από το The Fisher King

Queens Logic (1991): Κωμική ταινία του Στιβ Ρας με τους Κέβιν Μπέικον, Τζον Μάλκοβιτς κ.ά. για τη φιλία, την αφοσίωση και την αγάπη. Ο Τομ Γουέιτς παίζει τον Μόντε, έναν κοκέτη διακινητή κλεμμένων κοσμημάτων.

Σκηνή από το Queens Logic 

At Play in the Fields of the Lord (1991): Δραματική περιπέτεια του Έκτορ Μπαμπένκο με τους Κάθι Μπέιτς, Άινταν Κουίν κ.ά. Διαδραματίζεται στη ζούγκλα του Αμαζονίου όπου προσλαμβάνονται μισθοφόροι, ένας εκ των οποίων είναι ο Βολφ (Τομ Γουέιτς) για να απομακρύνουν μια φυλή από τα εδάφη της και έρχονται σε αντιπαράθεση με τους ιεραπόστολους που την βοηθούν και τη συνείδησή τους.

Bram Stoker's Dracula (1992): Εξαιρετική, ερωτική ταινία τρόμου βασισμένη στο βιβλίο του Μπραμ Στόκερ με πρωταγωνιστές τον Γκάρυ Όλντμαν και τη Γουινόνα Ράιντερ σε σκηνοθεσία του Κόπολα. Ο Ρ. Μ. Ρένφιλντ, ένας ψυχοπαθής έγκλειστος σε άσυλο που τρώει έντομα και γίνεται υποχείριο του Δράκουλα είναι σίγουρα ένας ρόλος κομμένος και ραμμένος στα μέτρα του Γουέιτς. 

Σκηνή από το Bram Stoker's Dracula

Short Cuts (1993): Τον πρωταγωνιστικό ρόλο του αλκοολικού οδηγού λιμουζίνας, Ερλ Πίγκοτ, του εμπιστεύτηκε ο Ρόμπερτ Άλτμαν δίπλα στη Λίλι Τόμλιν. Στη σπονδυλωτή, δραματική αυτή ταινία παρακολουθούμε διάφορες ιστορίες καθημερινών ανθρώπων του Λος Άντζελες, στις οποίες πρωταγωνιστούν πολλοί γνωστοί ηθοποιοί. Από τις κορυφαίες ερμηνείες του Τομ Γουέιτς.  

Σκηνή από το Short Cuts

Mystery Men (1999): Κωμωδία δράσης όπου ερασιτέχνες υπερήρωες προσπαθούν να σώσουν την πόλη από τον κακό. Σκηνοθετεί ο Κίνκα Άσερ και πρωταγωνιστεί ο Μπεν Στίλερ. Στο ρόλο του Γιατρού Χέλερ, ενός εφευρέτη μη φονικών όπλων, ο Τομ Γουέιτς.

Σκηνή από το Mystery Men

Domino (2005): Περιπλανώμενος ιεροκήρυκας στην έρημο στην ταινία δράσης του Τόνυ Σκοτ με τους Κίρα Νάιτλι και Μίκι Ρουρκ. Η ταινία βασίζεται στην αληθινή ιστορία της Ντόμινο Χάρβεϊ, ενός μοντέλου που αποφάσισε να γίνει κυνηγός επικηρυγμένων.  

Wristcutters: A Love Story (2006): Μαύρη, ερωτική κωμωδία του Γκόραν Ντούκις που διαδραματίζεται σε έναν τόπο όπου πάνε μετά θάνατον όσοι αυτοκτονούν. Συμπρωταγωνιστεί με τους Σάνιν Σόσαμον και Πάτρικ Φούτζιτ και υποδύεται τον Νέλερ, τον εκκεντρικό αρχηγό ενός κοινοβίου.

The Imaginarium of Doctor Parnassus (2009): Ταινία φαντασίας του Τέρι Γκίλιαμ με τον Χιθ Λέτζερ, τον Κρίτσοφερ Πλάμερ κ.ά. Ο Τομ Γουέιτς πάιζει τον Νικ, μια προσωποποίηση του διαβόλου, και δημιουργεί έναν αξέχαστο κινηματογραφικό χαρακτήρα. 

The Book of Eli (2010): Φανταστική ταινία δράσης που διαδραματίζεται τριάντα χρόνια μετά την πυρηνική καταστροφή της γης, σε σκηνοθεσία των αδερφών Χιου. Παίζουν οι Ντένζελ Ουάσιγκτον, Γκάρι Όλντμαν κ.ά. Ο Τομ Γουέιτς είναι ο Μηχανικός που επισκευάζει ό,τι είναι χαλασμένο.

Twixt (2012): Ποιητικό θρίλερ του Φράνσις Φορντ Κόπολα με πρωταγωνιστή τον Βαλ Κίλμερ. Ένας αποτυχημένος συγγραφέας πάει σε μια μικρή πόλη όπου δολοφονείται ένα μικρό κορίτσι και ξεκινά μια σειρά από μεταφυσικά γεγονότα. Στο ρόλο του αφηγητή, ο Τομ Γουέιτς. 

Seven Psychopaths (2012): Βρετανική μαύρη κωμωδία του Μάρτιν Μκα Ντόναγκ με τους Κόλιν Φάρελ και Σαμ Ρόκγουελ, σχετικά με έναν σεναριογράφο ο οποίος προσπαθεί να γράψει ένα σενάριο με τίτλο Επτά Ψυχοπαθείς. Έναν εξ αυτών, τον Ζακαράϊα, ο οποίος σκότωνε με αποτρόπαιο τρόπο κατά συρροή δολοφόνους, ερμηνεύει ο Τομ Γουέιτς. 

[email protected]