Είναι τρελοί αυτοί οι Βρετανοί, Μέρος Α': Withnail & I (1987)

του Κώστα Νταλιάνη

Μπορεί οι επόμενες ταινίες του Μπρους Ρόμπινσον να ήταν απογοητευτικές, αυτό, όμως, δεν μειώνει την ιδιάζουσα γοητεία του ντεμπούτου του. Η ταινία αυτή αποτελεί έναν νοσταλγικό και κωμικό απολογισμό της φτωχής και άθλιας ζωής στο Κάμντεν Τάουν του Λονδίνου στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στηρίζεται, εν πολλοίς, στη ζωή του ίδιου του σκηνοθέτη.

Ο Ρίτσαρντ Γκραντ είναι απολαυστικός και αλησμόνητος στο ρόλο του Γουίθνεϊλ, ενός μεσοαστού άσωτου υιού, ο οποίος ζει φτωχικά, ενώ -μάταια και σπάνια- ψάχνει δουλειά ως ηθοποιός. Η ταινία αυτή ήταν μόλις η δεύτερη του Γκραντ και παρά το γεγονός, ότι σήμερα στην φιλμογραφία του υπάρχουν πάνω από 60 κινηματογραφικές ταινίες, έχει συνδεθεί άρρηκτα με το «Withnail and I».

Ο Πολ ΜακΓκαν μας αγγίζει εξίσου στο ρόλο του πιο συνετού, (ελαφρώς) πιο ευσυνείδητου και όμορφου νεαρού συγκατοίκου του, που ουσιαστικά αποτελεί το alter ego του σκηνοθέτη. Το παράξενο είναι ότι ο ρόλος αυτός δεν έχει όνομα και στα credits της ταινίας αναφέρεται ως «…& I». Για τους παρατηρητικούς φαν της ταινίας, βέβαια, δεν ήταν δύσκολο να διαβάσουν το όνομά του στο κοντινό πλάνο ενός γράμματος: «Μάργουντ».

Οι δυο τους, με αφορμή το άνοιγμα μιας βεντέτας σε ένα μπαρ, αποφασίζουν να αφήσουν πίσω τους τη μιζέρια του βρώμικου δωματίου τους στο βόρειο Λονδίνο και φεύγουν για φτηνές διακοπές στην περιοχή των λιμνών, σε ένα εξοχικό σπίτι, που ανήκει στον χοντρό και υπερφίαλο ομοφυλόφιλο θείο του Γουίθνεϊλ, τον Μόντυ (Ρίτσαρντ Γκρίφιθς). Οι δύο εξαθλιωμένοι, αλκοολικοί και ναρκομανείς φίλοι μπερδεύονται, αγριεύουν και πολιορκούνται από τους επαρχιώτικους τρόπους των άξεστων χωρικών και τους πόθους του θείου. 

Είναι αξιοσημείωτο, ότι ο ρόλος του θείου Μόντυ βασίστηκε στον σκηνοθέτη Φράνκο Τζεφιρέλι, που ήταν ανοιχτά ομοφυλόφιλος. Ο Μπρους Ρόμπινσον, που αρχικά ήταν ηθοποιός, είχε καταγγείλει, ότι στα γυρίσματα μιας ταινίας του Τζεφιρέλι, ο τελευταίος τον παρενοχλούσε σεξουαλικά, απαγγέλλοντάς του συγχρόνως ποίηση.

Το «Withnail and I» είναι μια αλησμόνητη ταινία, την ατμόσφαιρα της οποίας πολλές μεταγενέστερες ταινίες προσπάθησαν να αναπαράγουν. Η παρουσίαση της ιστορίας και το ηθικό δίδαγμα (ο συγκάτοικος βλέπει τελικά ότι η συνεχής ανευθυνότητα του Γουίθνεϊλ είναι λάθος και αναλαμβάνει τις ευθύνες της καριέρας του) δεν είναι τόσο σημαντική όσο οι κωμικές ατάκες, τα αστεία συμβάντα και η ελαφρώς γκροτέσκα υπερβολή, που ενισχύει την κωμική νοσταλγία του παρελθόντος και τους απολαυστικούς, αν και κάπως απωθητικούς, ολοζώντανους χαρακτήρες. Διάλογοι της ταινίας έχουν περάσει, μάλιστα, στην καθομιλουμένη στην Αγγλία, όπως η ατάκα του Γουίθνεϊλ, «Fork it!».

Ο Γουίθνεϊλ, για λόγους που δεν αναφέρονται στην ταινία, φαίνεται να βρίσκεται στο χείλος της αυτοκτονίας. Πίνει και καπνίζει χωρίς σταματημό οτιδήποτε βρίσκει, απομονώνεται από τον κόσμο και πάντα είναι οργισμένος. Στο τέλος της ταινίας, σε μια διάσημη σκηνή, στέκεται πίσω από ένα φράχτη, εν μέσω βροχής, απαγγέλλοντας ένα μονόλογο από τον «Άμλετ», που περιλαμβάνει την διάσημη ατάκα «What a piece of work is a man!». Ο Γουίθνεϊλ είναι ένας από τους σπάνιους κινηματογραφικούς  χαρακτήρες , που περιγράφονται επακριβώς από τον μονόλογο αυτό.