Ο Βασιλιάς

Από τον Σταμάτη Τζιώλα

Οι φίλοι μου με ρωτούν διαρκώς γιατί κουβαλάω πάντοτε μαζί μου έναν μεγάλο λευκό Bic αναπτήρα. Επίσης με ρωτούν γιατί τον ονομάζω «βασιλιά». Η  απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις κρύβεται στο, εμπνευσμένο από αληθινή ιστορία,   συγκλονιστικό κοινωνικό δράμα που σκηνοθέτησε το 2002 ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, ο Νίκος Γραμματικός.

Ο Βαγγέλης, τον οποίο υποδύεται εκπληκτικά ο Βαγγέλης Μουρίκης, αποφυλακίζεται και αποφασίζει να φύγει από την Αθήνα και να ζήσει στο χωριό του, στο εγκαταλελειμμένο σπίτι του παππού του, προκειμένου να ξεφύγει από την προηγούμενη ζωή του και να «καθαρίσει». Η μικρή κοινωνία, ωστόσο, της περιοχής τον αντιμετωπίζει με επιφυλακτικότητα, στα όρια της εχθρότητας. Μοναδικός του σύμμαχος είναι ο τοπικός αστυνόμος (Μηνάς Χατζησάββας), όσο οξύμωρο και αν ακούγεται αυτό, με τον οποίο αναπτύσσει μια σχέση ειλικρινούς και ιδιόμορφης φιλίας. Η ένταξη αποδεικνύεται ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση για τον Βαγγέλη, ενώ τα πράγματα εξωθούνται σταδιακά στα άκρα, μόλις μια γυναίκα από το παρελθόν του (Μαριλίτα Λαμπροπούλου) εμφανίζεται ξαφνικά.

Ένα καλογραμμένο και στιβαρό σενάριο, που συνυπογράφεται από τον σκηνοθέτη και τον σπουδαίο, προσφάτως εκλιπόντα, Νίκο Παναγιωτόπουλο, συνδυαστικά με την εξαιρετική, συναισθηματικά φορτισμένη, μουσική επένδυση από συνθέσεις του Θανάση Παπακωνσταντίνου, οδηγούν το φιλμ με ασφάλεια στην τελική του αφηγηματική κορύφωση, η οποία ενέχει περιέργως τα λυτρωτικά χαρακτηριστικά της κάθαρσης, ως άλλη αρχαία τραγωδία.

Η ξενοφοβία, ο ρατσισμός, η επιθετικότητα και η δυσπιστία απέναντι στο διαφορετικό, η απάθεια μπροστά στην αδικία, η αδυναμία του ατόμου να ορίσει απόλυτα τη ζωή του εντός μιας ασφυκτικής κοινωνικής δομής, η ισορροπία που μπορεί να επιφέρει ο φυσικός και απλός τρόπος ζωής, η εστίαση στον άνθρωπο πίσω από την στερεοτυπική ετικέτα που καθένας κουβαλά, η ψυχολογία της μάζας που ευνουχίζει τη λειτουργία της ανεξάρτητης σκέψης και καθοδηγεί σε αλγεινές πράξεις με δραματικά αποτελέσματα, αποτελούν το πολυσύνθετο μωσαϊκό των πνευματικών προβληματισμών που διέπουν την ταινία.

Πρόκειται για ένα φιλμ δυναμίτη, ικανό να πυροδοτήσει εκρήξεις ουμανιστικών αισθημάτων και να αφυπνίσει κοινωνικές συνειδήσεις, στη διάρκεια του οποίου μια παρτίδα σκάκι κατορθώνει να λειτουργήσει ως φορέας ηχηρής αλληγορίας και μια ζώνη παντελονιού προσλαμβάνει χαρακτηριστικά επαναστατικού συμβόλου.