The Barbarian Invasions

Από τον Σταμάτη Τζιώλα

«Η Επέλαση των Βαρβάρων» είναι ένα βαθύτατα συγκινητικό φιλμ καναδικής προέλευσης, από τον Denys Arcand, προορισμένο να αγγίξει πάσης φύσεως προβληματιζόμενους θεατές με στοιχειώδεις ανθρωπιστικές και κοινωνικές ευαισθησίες. Βασισμένο σε ένα έξοχο σενάριο, γραμμένο από τον ίδιο τον σκηνοθέτη, αποτελεί «χαλαρό» sequel του προ τριακονταετίας (1986) «The Decline of the American Empire».

Ο Remy, ένας μεσήλικας καθηγητής πανεπιστημίου του Montreal, διαγιγνώσκεται με σοβαρή μορφή καρκίνου και ο χρόνος ζωής που του απομένει είναι λιγοστός. Στο νοσοκομείο όπου νοσηλεύεται, θα συγκεντρωθούν τα αγαπημένα του πρόσωπα, η πρώην σύζυγός του, τα παιδιά του, οι φίλοι και οι φίλες του, προκειμένου να αμβλυνθεί ο πόνος του επερχόμενου θανάτου του Remy, επουλώνοντας παλιές πληγές και σκαλίζοντας γλυκόπικρες αναμνήσεις.     

Κομβικής σημασίας παράμετρος της ταινίας, είναι η ταραγμένη σχέση του Remy με τον γιο του, Sebastien, απόρροια της αντικρουόμενης πολιτικοκοινωνικής θεώρησης του κόσμου από τον καθένα τους, αλλά και του γεγονότος ότι ο Sebastien καταλογίζει πλήρως στον πατέρα του τις ευθύνες για το χωρισμό με τη μητέρα του. Ο Sebastien εργάζεται ως χρηματιστής στο Λονδίνο και, ως εκ τούτου, αποτελεί ακραιφνή υποστηρικτή της νεοφιλελεύθερης οικονομικής τάξης πραγμάτων, ενώ αντίθετα ο Remy είναι ένας συνειδητοποιημένος σοσιαλιστής. Η εξέλιξη της μεταξύ τους συναισθηματικής χημικής αντίδρασης, σκιαγραφείται με εμβρίθεια, κλιμακώνεται με απόλυτη συνέπεια και καταλήγει σε μία συγκλονιστική κορύφωση.

Το δημόσιο σύστημα υγείας του Καναδά, επίσης εισέρχεται στο στόχαστρο του σχολιασμού και της κριτικής του Arcand. Οι αρετές της συγχώρεσης, της ανιδιοτελούς φιλίας, της μετάνοιας, του αλτρουισμού και της αγάπης ως απόλυτης αξίας, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της γνώσης του αναπόδραστου τέλους της ζωής μας, εξυμνούνται με τρόπο διαυγώς στοχαστικό και λυτρωτικά απελευθερωτικό.

Η σκηνή με την παρέα των φίλων που κάθονται στην όχθη της ήρεμης λίμνης καθώς νυχτώνει, συζητώντας, αναπολώντας, γελώντας και φιλοσοφώντας, είναι πραγματικά αριστουργηματική, συμπυκνώνοντας ουσιαστικά τη νοηματική πεμπτουσία του φιλμ.        

Ερμηνευτική αποκάλυψη αποτελεί η εξαιρετική Marie-Josee Croze, στο ρόλο της ηρωινομανούς κοπέλας, η οποία βοηθάει τον Remy να ανακουφιστεί από τους καρκινικούς πόνους, χορηγώντας του ηρωίνη.

Βραβευμένη με Oscar καλύτερης ξένης ταινίας, καλύτερου σεναρίου και  καλύτερης ηθοποιού (Croze) στο Φεστιβάλ των Καννών του 2003, όπου ήταν και υποψήφια για τον Χρυσό Φοίνικα, η ταινία είναι ένας καλλιτεχνικός θρίαμβος που γλυκαίνει τον φόβο του θανάτου και αναδεικνύει σε ύψιστο βαθμό την ανάγκη του ανθρώπου για αξιοπρέπεια έως το πέρας της διαδρομής, κινούμενη μακριά από εκβιαστικούς μελοδραματισμούς και ισορροπώντας ιδανικά ανάμεσα στο χιούμορ και τη μελαγχολία.