Digger

Του Σταμάτη Τζιώλα

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Τζώρτζη Γρηγοράκη, παραγωγής 2020, αποτελεί ένα στιβαρό κοινωνικό δράμα, με χροιά σύγχρονου γουέστερν, μπολιασμένο με όλα εκείνα τα συστατικά που μετατρέπουν τη θέαση μιας ταινίας σε βιωματική, γεμάτη παλμό και συναίσθημα, εμπειρία.

Ο Νικήτας (αγαπημένος Βαγγέλης Μουρίκης) ζει μόνος στο κτήμα του, σε ένα ορεινό δάσος. Ασχολείται με τα ζώα του, τα δέντρα του και, γενικά, όλα όσα συνιστούν μια ήσυχη αγροτική ζωή. Αγαπάει με πάθος και αγνότητα τον τόπο του και το φυσικό περιβάλλον. Ωστόσο, η ηρεμία του έχει διαταραχθεί από τον αδηφάγο επεκτατισμό ενός μεταλλείου που εποφθαλμιά τη γη του και ζημιώνει το οικοσύστημα. Ο Νικήτας αντιστέκεται δονκιχωτικά, αλλά ο αγώνας που δίνει είναι δύσκολος όσο και άνισος. Η κοντινή τοπική κοινότητα είναι χωρισμένη στα δύο, μεταξύ αυτών που αντιτίθενται στη βιομηχανική επέκταση και εκείνων που την υποστηρίζουν επειδή προσφέρει θέσεις εργασίας. Η απροσδόκητη, έπειτα από μακροχρόνια απουσία, εμφάνιση του νεαρού γιου του, Γιάννη (Αργύρης Πανταζάρας), ο οποίος ζούσε αλλού με τη μητέρα του που πέθανε πρόσφατα, δημιουργεί νέους τριγμούς στη ζωή του Νικήτα. Ο Γιάννης διεκδικεί το μερίδιο της οικογενειακής περιουσίας που του αναλογεί και βλέπει θετικά την προοπτική πώλησης του κτήματος στην επιχείρηση του μεταλλείου, προσπαθώντας να πείσει τον πατέρα του. Η εχθρική συνύπαρξη των δύο, γεμάτων αντιθέσεων, αντρών κάτω από την ίδια στέγη, καθώς και η σταδιακή κοινωνική ένταξη του Γιάννη, θα προκαλέσουν αναπόφευκτες συγκρούσεις, καταλήγοντας στη συγκινητική κορύφωση του φινάλε.   

Οι εκπληκτικές ερμηνείες των δύο βασικών πρωταγωνιστών στηρίζουν την άρτια, δωρική σκηνοθεσία και οδηγούν με ασφάλεια τη δραματουργία, η οποία συμπληρώνεται επαρκώς από τους δευτερεύοντες χαρακτήρες, με σημαντικότερο αυτόν της Μαρίας (ενσαρκώνεται έξοχα από την αιθέρια Σοφία Κόκκαλη), της ντόπιας νεαρής κοπέλας που συνδέεται ερωτικά με τον Γιάννη. Οι γνώριμοι Μιχάλης Ιατρόπουλος και Βασίλης Μπισμπίκης εμφανίζονται επίσης σε μικρούς, πλην όμως συμβολικούς ρόλους. Όλοι μαζί προσφέρουν ορισμένες μοναδικές στιγμές που διανθίζουν το φιλμ με τα τόσο γνώριμα χαρακτηριστικά της γλαφυρής ελληνικής επαρχίας που ξεθωριάζει αντιστεκόμενη. 

Είναι όμως η κυρίαρχη αύρα της πανταχού παρούσας φύσης, εκείνη που επισκιάζει τα πάντα. Τα μαγευτικά τοπία της Βόρειας Ελλάδας, όπου και πραγματοποιήθηκαν τα γυρίσματα, έχουν φωτογραφηθεί μυσταγωγικά από τον Γιώργο Καρβέλα, προσφέροντας ένα αποτέλεσμα που συνιστά καθαρόαιμη, ανόθευτη ποίηση και μαγνητίζει τον θεατή.   

 Αφού πρώτα περιόδευσε με επιτυχία σε πλήθος διεθνών φεστιβάλ και εν συνεχεία σάρωσε στα βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου το 2021, γεγονός που αν μη τι άλλο αποτελεί ένδειξη της κινηματογραφικής του δυναμικής, το Digger κατέληξε στις καρδιές μας και στη συλλογική μας μνήμη. 

Πρόκειται για ένα έργο που, αντλώντας έμπνευση και από πρόσφατα γεγονότα (βλ. έργα εξόρυξης στις Σκουριές Χαλκιδικής), αφουγκράζεται τον σφυγμό της κοινωνίας, πραγματιστικά και χωρίς προκαταλήψεις. Εντούτοις, η αγάπη του δημιουργού για τον κεντρικό ήρωα, την κοσμοθεωρία του και τον μοναχικό, λιτό τρόπο ζωής του, είναι έκδηλη. Τα ροζιασμένα χέρια και το πονεμένο βλέμμα του Νικήτα, το τζάκι που καίει στο σκοτεινό δωμάτιο, το ποτήρι με το τσίπουρο, η σιωπή αλλά και οι ήχοι της νύχτας, όλα προβάλλονται με τρόπο που λειτουργεί ως αντίστιξη στη σύγχρονη κουλτούρα του εθισμού στις παντός τύπου οθόνες, στους υπερβολικά αγχώδεις αστικούς ρυθμούς που εξοντώνουν, καθώς και στην έλλειψη ποιοτικού χρόνου, στις συνθήκες δηλαδή εκείνες που μας ωθούν σταδιακά στην απώλεια της εγγενούς ανθρώπινης υπόστασής μας.