The Net

Από τον Σταμάτη Τζιώλα

Πρόωρα εγκατέλειψε ο Kim Ki-duk τον μάταιο τούτο κόσμο, το 2020, λόγω επιπλοκών που σχετίζονται με τον κορωνοϊό. Αγαπημένος δημιουργός, με ιδιαίτερο και εκκεντρικό βλέμμα, στον οποίον, η στήλη μας αφιέρωσε ένα από τα πρώτα της άρθρα, για το αριστουργηματικό magnus opus του, «Spring, Summer, Fall, Winter… and Spring» (https://www.presspop.gr/articles/2017/10/07/spring-summer-fall-winter%E2%80%A6-and-spring). Ο Κορεάτης σκηνοθέτης παρέμεινε σταθερά παραγωγικός και μία από τις τελευταίες του ταινίες ήταν «Το Δίχτυ» του 2016.   

Ένας φτωχός Βορειοκορεάτης ψαράς, που ζει απλοϊκά με τη γυναίκα του και το μωρό τους, κάθε πρωί βγαίνει με τη βάρκα του, στο ποτάμι που λειτουργεί σαν φυσικό σύνορο μεταξύ της Βόρειας και της Νότιας Κορέας. Μια μέρα, θα παρασυρθεί άθελά του στα χωρικά ύδατα της Νότιας Κορέας και θα συλληφθεί, θεωρούμενος ως κατάσκοπος. Από εκείνη τη στιγμή, θα βιώσει έναν, καφκικών αποχρώσεων, εφιάλτη που συμπεριλαμβάνει εξοντωτικές ανακρίσεις και σκαιά βασανιστήρια. Η δημοσιότητα που λαμβάνει το θέμα, συνδυαστικά με ορισμένα γεγονότα πολιτικού καιροσκοπισμού, θα οδηγήσουν τελικά στην απελευθέρωσή του και στην επιστροφή στην πατρίδα του. Δυστυχώς όμως, και εκεί θα έρθει εκ νέου αντιμέτωπος με το φριχτό πρόσωπο της γραφειοκρατικής εξουσίας και της πολιτικής αήθειας που, δυστυχώς, δεν γνωρίζει όρια, γεωγραφικά και μη. 

Ο Kim, σκηνοθετώντας - ως συνήθως - με ακρίβεια και λιτότητα, επιτυγχάνει να σκιαγραφήσει τη ζοφερή πραγματικότητα που βιώνει ο δυστυχισμένος ήρωας, το μαρτύριο του οποίου μοιάζει να αντλεί τα χαρακτηριστικά του από την αρχαία ιστορία του Σισύφου. Οι σκληρές σκηνές δεν απουσιάζουν και ενδέχεται να ενοχλήσουν κάποιους θεατές, αλλά όσοι είναι εξοικειωμένοι με το χαρακτηριστικό σύμπαν του Κορεάτη δημιουργού, γνωρίζουν ότι εμπεριέχει και αυτήν την πτυχή. Το σενάριο είναι ελαφρώς «στεγανό» και κατ’ επέκταση οι διάλογοι κινούνται προς την ίδια λογική.

Πάντως, η αλήθεια είναι ότι οι χαρακτήρες, ιδιαίτερα οι εκπρόσωποι του καθεστώτος των δύο πλευρών, αποδίδονται με σχετικά μονοσήμαντο τρόπο, στο σύνολό τους κινούμενοι στα όρια του αμοραλισμού, της άβουλης υπακοής στις επιταγές της αδιόρατης εξουσίας και του ωφελιμισμού, με εξαίρεση τον κεντρικό (τραγικό σε κάθε περίπτωση) χαρακτήρα, καθώς και τον μάταια αντιστεκόμενο, γεμάτο ενσυναίσθηση και ανθρωπιά, νεαρό φύλακά του. 

Η εμφανής αντίστιξη που προκύπτει από την εικονογράφηση των δύο αντίπαλων χωρών, λειτουργεί αποτελεσματικά μεν, ειρωνικά δε, καθώς το εξαγόμενο συμπέρασμα συνίσταται στο ότι, σε οιαδήποτε μορφή πολιτικού συστήματος, καλλιεργείται το έδαφος για να ανθίσουν η μισαλλοδοξία, ο φανατισμός και η βία, είτε κάτω από τα νέον φώτα των μεγαλουπόλεων, είτε στο κλειστό πλαίσιο των, δωρικής μορφής, λιτών κοινοτήτων. 

Αν και δεν αγγίζει τον καλλιτεχνικό πήχη προηγούμενων αριστουργημάτων του δημιουργού, «Το Δίχτυ» αποτελεί ένα στιβαρό, αυστηρό φιλμ για τα όρια και τη φύση της πραγματικής ελευθερίας, το οποίο δεν θα εγκαταλείψει εύκολα τη μνήμη σας, ενδεχομένως επανερχόμενο «ενοχλητικά», να επισημαίνει το απύθμενο βάθος της ανθρώπινης τραγικότητας.