"Καταλόγια…(Σχεδίασμα IV)": Μια παράσταση σπάνιας ομορφιάς φιλοξενείται στο θέατρο act

του Κώστα Νταλιάνη, επιμέλεια Ηρώ Μητρούτσικου

Θεατρική-τελετουργική αναπαράσταση πέντε Παραλογών με θέμα την θυσία, οι οποίες αποδίδονται με σύγχρονες τεχνικές θεάτρου μάσκας, θεάτρου κούκλας, σωματικού θεάτρου, με ζωντανή μουσική και τραγούδι. Μια  παράσταση, η οποία, όπου παίχτηκε, άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις και πήρε εξαιρετικές κριτικές.

ΘΟΔΩΡΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ

Ο Θοδ.Οικονομίδης, γεννημένος το 1972, έχει αποφοιτήσει από τη Δραματική Σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας. Το 2000 έπαιξε στην παράσταση «Του νεκρού αδελφού» του Σωτήρη Χατζάκη. Από αυτή την παράσταση ξεκίνησε η πολυετής προσωπική του έρευνα για τις παραλογές. Το 2003 ίδρυσε, μαζί με τον Σίμο Κακάλα, την «Εταιρεία Θεάτρου Χώρος», από την οποία αποχώρησε το 2010 έχοντας παίξει σε σημαντικές παραστάσεις που λατρέψαμε, όπως: “Golfω”, “Recycle”, “Λιωμένο βούτυρο”. Στη συνέχεια ίδρυσε την ομάδα «Κύκλος Θεατρικής Έρευνας».

Η ΟΜΑΔΑ

Ο «Κύκλος Θεατρικής Έρευνας» είναι ένα σύνολο καλλιτεχνών, που μέσα από την ελεύθερη συνεργασία, την ανταλλαγή απόψεων και προβληματισμών, εμβαθύνουν στο ερευνητικό πεδίο του θεάτρου και των αναπαραστατικών τεχνών, που το στηρίζουν. Με συντονιστή της ομάδας, σκηνοθέτη και δάσκαλο τον Θοδ.Οικονομίδη και βασικό πυρήνα, όσον αφορά την υποκριτική, τις: Ελένη Βρυώνη, Δήμητρα Λούπη, Μελίσσα Κωτσάκη, Ειρήνη Αναγνώστου και Ιωάννα Μιχαλά, η ομάδα θέτει τους εξής στόχους: την εύρεση σύγχρονων τρόπων και μεθόδων υποκριτικής, την έρευνα στο αρχαιοελληνικό δράμα, την αξιοποίηση της παιδαγωγικής αξίας της θεατρικής τέχνης, την ανταλλαγή των  ερευνητικών αποτελεσμάτων με καλλιτέχνες άλλων χωρών και την θεατροποίηση έργων κορυφαίων ελλήνων συγγραφέων με σκοπό της ανάδειξη τους.

ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ της παράστασης

Οι παραλογές (δημοτικά ποιήματα και τραγούδια), που παρουσιάζονται στην παράσταση, είναι οι εξής: 
1) «Ο Γιάννος και το Μαρουδιώ» (Πάπιγκο-Γιάννενα): Τα ξαδέρφια, που ερωτεύτηκαν, αλλά τους απαγορεύεται να σμίξουν και πεθαίνουν από το μαράζι. Η ιστορία αποδίδεται σε μορφή ηπειρώτικου πολυφωνικού.
2) «Του Νεκρού Αδερφού»: Ο Κωνσταντής, που βγαίνει από το μνήμα, για να φέρει την αδερφή του, Αρετή, πίσω, στη μάνα τους, που έχασε όλα τα αγόρια της.
3) «Της Κακιάς Πεθεράς» (Ανώγια-Κρήτη): Η πεθερά, η οποία από ζήλεια και φθόνο δηλητηριάζει την νύφη της στο τραπέζι του γάμου.
4) «Του Γιοφυριού της Άρτας» (Άρτα): Η θυσία της όμορφης γυναίκας του πρωτομάστορα, για να στεριώσει το γεφύρι.
5) «Της Μάνας Φόνισσας» (Σφακιά- Κρήτη): Η ιστορία της μάνας, που σκοτώνει το παιδί της, επειδή την έπιασε με τον εραστή της.

Τα δημοτικά αυτά τραγούδια αναπαριστώνται με βάση τις αρχές της αρχαιοελληνικής τραγωδίας, που θέτει ως σκοπό της την διδαχή και την κάθαρση. Τα συγκεκριμένα κείμενα αποτελούν τον συνδετικό κρίκο της νεοελληνικής λογοτεχνίας με την αρχαιοελληνική εποχή, καθώς ένα μεγάλο μέρος των θεμάτων των ελληνικών παραλογών, είναι εμπνευσμένα από τα θέματα της ελληνικής μυθολογίας, των ομηρικών επών και του αρχαιοελληνικού δράματος.

Ένα ακόμα στοιχείο, που χαρακτηρίζει τα κείμενα αυτά, είναι το ότι αποτελούν καταγραφές ακουσμάτων. Οι ιστορίες αυτές δεν έχουν συγγραφέα, αλλά γεννήθηκαν μέσα από αφηγήσεις πραγματικών γεγονότων και πήραν τη μορφή ποιήματος -αργότερα τραγουδήθηκαν κιόλας- και μεταδόθηκαν από στόμα σε στόμα. Μέσα από τις παραλογές αναδεικνύεται μια γλώσσα πλούσια, όμορφη, με μουσικότητα, και πρωτότυπη.

Θέματα, που προβάλλονται από τις παραπάνω ιστορίες, είναι η έννοια της θυσίας, η θέση της γυναίκας, αλλά και οι προσπάθειες εκσυγχρονισμού των πρώιμων αυτών κοινωνιών. Στην ιστορία του γεφυριού της Άρτας, ο πρωτομάστορας προσπαθεί να στεριώσει τη γέφυρα, που θα συντελέσει στην πρόοδο της κοινωνίας του και στην σύνδεση με τον υπόλοιπο κόσμο. Το κακό στοιχειό, όμως, σαν μια υπενθύμιση του παρελθόντος, τον αναγκάζει, να θυσιάσει την αγαπημένη του γυναίκα, ως άλλη Ιφιγένεια.

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Πρόκειται για μια καινοτόμα παράσταση, η οποία από την πρώτη στιγμή αρπάζει τον θεατή και τον μεταφέρει σε περιοχές θεατρικά δύσβατες, αλλά γοητευτικές, επιτυγχάνοντας, συγχρόνως, έναν εξαιρετικό σκηνοθετικό ρυθμό, που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον.

Η δραματοποίηση των πολύ γνωστών δημοτικών ποιημάτων γίνεται με απλότητα, ευαισθησία, χιούμορ και συγκίνηση, χωρίς σκηνοθετικές τυμπανοκρουσίες, προσφέροντας ένα ποιητικό και συνάμα βαθιά συγκινητικό αποτέλεσμα.

Ο Θοδ.Οικονομίδης, βασισμένος στο ότι οι παραλογές είναι συμπυκνωμένες αρχαιοελληνικές τραγωδίες, επιλέγει, για την θεατρική αναπαράστασή τους, το κλασσικό αρχαιοελληνικό μοντέλο: τρεις ως τέσσερις βασικούς ερμηνευτές, αφηγηματικός χορός, χρήση μάσκας και απαγγελία του ιαμβικού δεκαπεντασύλλαβου μέτρου με συνοδεία οργάνων.

Καθ’ όλη τη  διάρκεια της παράστασης, ο σκηνοθέτης συνοδεύει και αφηγείται μουσικά τα δρώμενα με μια κιθάρα κι ένα μαντολίνο σε μουσικές συνθέσεις του ιδίου (το τραγούδι «Του νεκρού αδερφού» συγκίνησε όλο το κοινό), προσφέροντας, έτσι, μια ταχύτητα κι ένα σασπένς στην παράσταση, ενώ η φωνή του υπογραμμίζει και εξυψώνει την δραματουργία και οι διάφοροι συνοδευτικοί ήχοι προσθέτουν μια αύρα ρεαλισμού (π.χ. ο καλπασμός του αλόγου).

Γίνεται χρήση μιμικής, μασκών, κουκλοθέατρου και θεάτρου σκιών, για να αναπαρασταθούν οι ιστορίες. Δημιουργούνται, έτσι, εικόνες σπαραξικάρδιες, μυστηριακές, απειλητικές, μαγευτικές, αλλά και χιουμοριστικές, ενώ η αίσθηση του χώρου και του χρόνου μεταβάλλεται αρμονικά, καθώς εναλλασσόμαστε έξυπνα από μια ιστορία σε μία άλλη.  

Στην αρχή η σκηνή φωτίζεται μόνο από κεριά, συμβάλλοντας, έτσι, στο μυσταγωγικό κλίμα της παράστασης. Οι μάσκες είναι εξαιρετικά σχεδιασμένες, ενώ οι κούκλες έχουν μια απόκοσμη όψη αερικών και στοιχειών.

ΟΙ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ

Οι  ταλαντούχες ηθοποιοί δίνουν ερμηνείες εναρμονισμένες με το τελετουργικό κλίμα της παράστασης, ερμηνεύουν με εσωτερικότητα και τεχνική, και χρησιμοποιούν άψογα, σχεδόν μουσικά, τα σώματά τους, απόλυτα συγχρονισμένες με τους ήχους του μαντολίνου.

Εκφραστικότατη η Ελένη Βρυώνη, στον ρόλο της Αρετής, φανερώνει, με τις εκφράσεις του προσώπου της και τις σωματικές κινήσεις, την ψυχολογία της ηρωίδας της. Η Μελίσσα Κωτσάκη εντυπωσίασε με την μιμική και την κίνηση της στον ρόλο του γιου της κακιάς πεθεράς, ενώ η Ειρήνη Αναγνώστου μετέδιδε, κρυμμένη πίσω από την μάσκα, μια τρυφερότητα και γλυκύτητα, με τις σωματικές κινήσεις της, στον ρόλο της νύφης, που δηλητηριάζεται από την πεθερά.  Η Δήμητρα Λούπη εξέφρασε πειστικότατα τον σιωπηλό πόνο του πεθερού, που χάνει τον γιο του.

Συμπερασματικά, πρόκειται για μια ιδιαίτερη και υπέροχη παράσταση, που διαφοροποιείται από τη ρουτίνα του λεγόμενου κλασικού θεάτρου. Ένα θέατρο χειροποίητο, με μέτρο, γνώση και χιούμορ βασισμένο πάνω στο ζοφερό πρωτογενές υλικό των παραλογών του δημοτικού τραγουδιού, που αξίζει όλοι να βιώσουν. 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Σκηνοθεσία-Μουσική-Σύλληψη: Θοδωρής Οικονομίδης
Βοηθός Σκηνοθέτη : Μελίσσα Κωτσάκη 
Ερμηνευτές: Ειρήνη Αναγνώστου, Ελένη Βρυώνη, Μελίσσα Κωτσάκη, Δήμητρα Λούπη
Αφήγηση, μαντολίνο, κιθάρα: Θοδωρής Οικονομίδης- Μελίσσα Κωτσάκη
 

Η παράσταση περιοδεύει, αλλά λόγω μεγάλης επιτυχίας, θα ξαναπαιχτεί στην ΠΑΤΡΑ:

“Θέατρο Act”

Σκάλες Γεροκωστοπούλου 65, Πάτρα

20-21-22 Nοεμβρίου

στις 21:30 μ.μ.

Ενώ τον Δεκέμβρη θα ξεκινήσουν παραστάσεις στην ΑΘΗΝΑ στο:

Από Μηχανής Θέατρο

Τετάρτες & Πέμπτες