Η επικίνδυνη όψη της λαγνείας

Tου Κώστα Νταλιάνη

Η Λούλα, το έβδομο βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (Αθήνα, 1959), κυκλοφόρησε το 1997 και ήταν «κεραυνός εν αιθρία» για τους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής, προκαλώντας αίσθηση με την τολμηρότητά της και αποκτώντας έκτοτε φανατικούς εχθρούς και ακόμη πιο φανατικούς φίλους: πορνογραφική και προκλητική για τους πρώτους, αθυρόστομη και έξυπνα σαρκαστική για τους δεύτερους.

Η Λούλα είναι μια όμορφη εικοσάχρονη φοιτήτρια της Φιλοσοφικής Aθηνών. Το μεγάλο της πρόβλημα είναι ότι δεν φτάνει σε οργασμό: ούτε τα φυσικά προσόντα του φίλου της, ούτε οι συμβουλές της ερωτικά έμπειρης συγκατοίκου της, ούτε ο αυνανισμός, ούτε οι διαστροφές μπορούν να την οδηγήσουν στο ποθητό αποτέλεσμα. Και ξαφνικά πέφτει στην αγκαλιά ενός αλλόκοτου ανθρώπου, ο οποίος θα αποδειχθεί ψυχοπαθής δολοφόνος. Μαζί του θα εισχωρήσει σε έναν κόσμο ηδονής και παραισθήσεων και θα γνωρίσει την εφιαλτική όψη της λαγνείας, πριν εξαφανιστεί για πάντα από προσώπου γης.

Το βιβλίο δεν ανήκει σε κάποιο συγκεκριμένο είδος: Είναι ταυτόχρονα παραδοσιακό μυθιστόρημα ψυχολογικού ρεαλισμού και ιδεών, παρωδία αισθηματολογίας, πορνογράφημα, αφήγηση υπερφυσικού τρόμου και αστυνομικό θρίλερ.

Το ουσιαστικό θέμα δεν είναι η ανοργασμία της Λούλας ή η τρέλα του δολοφόνου της, αλλά το σεξ και η βία (Libido & Destrudo κατά τους ψυχαναλυτικούς όρους), που αποτελούν τον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης. Προς αυτή την κατεύθυνση οδηγεί και η ερμηνεία ότι η Λούλα και ο δολοφόνος της είναι ένα και το αυτό πρόσωπο.

Σε ένα άλλο επίπεδο, αναπτύσσεται κι ένα πολιτικοκοινωνικό σχόλιο για τον ατομοκεντρισμό της σύγχρονης κοινωνίας. Kαι η Λούλα και ο ψυχοπαθής δολοφόνος της εμφανίζονται ως δύο πρόσωπα βυθισμένα στον εαυτό τους και στα προβλήματά τους, ολοκληρωτικά απορροφημένα απ’ αυτά, χωρίς να επικοινωνούν ουσιαστικά με τους γύρω τους. H Λούλα ενδιαφέρεται μόνο για το γεγονός ότι είναι ανίκανη να φτάσει σε οργασμό και ο δολοφόνος της ενδιαφέρεται αποκλειστικά για την ψυχωτική του σχέση με το σεξ.

Στην παράστασή, ουσιαστικά, παρακολουθούμε ένα φλασμπάκ της Λούλας τη στιγμή που πεθαίνει και μέσω της φίλης της προσπαθεί να ανασύρει εικόνες, συνειδητές και ασυνείδητες, μέχρι να έρθει η στιγμή του τέλους. Το μειονέκτημα της θεατρικής διασκευής είναι ότι προϋποθέτει μια εξοικείωση εκ των προτέρων με το έργο, καθώς η δομή της είναι λαβυρινθώδης και παλινδρομική.

Το σκηνοθετικό δίδυμο (Δημήτρης Αγαρτζίδης, Δέσποινα Αναστάσογλου) κατάφερε, εντούτοις, να μεταφέρει με επιτυχία στην σκηνή τα ετερόκλητα υφολογικά στοιχεία του έργου. Η εναλλαγή από την παρωδία, στον ρεαλισμό και από εκεί στον σουρεαλισμό γίνεται ομαλά και οργανικά. Ο ρυθμός της παράστασης ήταν γρήγορος, σχεδόν κινηματογραφικός και ταίριαξε απόλυτα με το περιεχόμενο.

Οι φωτισμοί συνέβαλλαν αποφασιστικά στο κλίμα της παράστασης, ενώ οι τηλεοπτικές εικόνες μας μετέφεραν πειστικά στην δεκαετία του 1990 (όπου εξελίσσεται η ιστορία), υπογραμμίζοντας το βαθύτερο κοινωνικό σχόλιο της απομόνωσης των ατόμων από την κοινωνική πραγματικότητα και τον εθισμό στην ψευδαίσθηση της τηλεόρασης. Οι ενδυματολογικές επιλογές εξέφρασαν άριστα την ψυχοσύνθεση των χαρακτήρων: απλό, ρόζ φόρεμα για την Λούλα, που συμβόλιζε την εσωτερική της αθωότητα και παιδικότητα, μαύρο, ανοιχτό, τολμηρό ντύσιμο για την φίλη της, που φανέρωνε τον αχαλίνωτο, ανεξάρτητο χαρακτήρα της.

Η Βίκυ Κατσίκα ήταν εκπληκτική στις μεταμορφώσεις της. Παίζει με μαγκιά, ενεργητικότητα κι αυτοπεποίθηση την αθυρόστομη, εξωστρεφή φίλη της Λούλας. Μπαίνει πειστικά και με τόλμη στο πετσί του ανδρικού ρόλου, βασιζόμενη στις σωματικές κινήσεις και την φωνή της. Κλέβει την παράσταση στον ρόλο του «Δαίμονα»: Γυμνόστηθη, με τα μακριά της μαλλιά να καλύπτουν το σώμα της, προκλητική, επιβλητική, με κίνηση μυσταγωγική, προσεγμένη στην λεπτομέρεια, δημιουργεί ένα κλίμα τρόμου, μυστηρίου και αισθησιασμού πάνω στη σκηνή.

Η Ανθή Ευστρατιάδου παίζει –σωστά- πιο συγκρατημένα την Λούλα, αναδεικνύοντας σταδιακά όλες τις πτυχές του χαρακτήρα της. Τηρεί το μέτρο στα ξεσπάσματά της, αποφεύγει τα υπερβολικό παίξιμο και χειρίζεται άψογα το σώμα της.

Συμπερασματικά, πρόκειται για μια προκλητική -νοηματικά κι εκφραστικά- παράσταση με ιδιαίτερη, πρωτότυπη αισθητική, που απευθύνεται, κυρίως, σε ένα κοινό «ανοιχτό» κι εξοικειωμένο, ως ένα βαθμό, με τα θέματα, που αναπτύσσονται σε αυτήν.

Η ομάδα «Elephas Tiliensis»

Η ομάδα (www.elephastiliensis.gr) ιδρύθηκε το 2013 και έκανε ντεμπούτο στον χώρο του θεάτρου με την «Περσινή Αρραβωνιαστικιά», η οποία ξεκίνησε το 2014 στο “Θέατρο του Νέου Κόσμου” και συνέχισε στη Θεσσαλονίκη, στα Ιωάννινα, στην Πάτρα και στο Ναύπλιο. Την περίοδο 2014/15 η ομάδα συνεργάστηκε με το “Θέατρο Τέχνης” και παρουσίασε στο “Υπόγειο” μια παράσταση εμπνευσμένη από το «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο» του Λόρενς Ντάρρελ «Αλεξάνδρεια -Υπάρχουν αλήθεια και ψεύδος άραγε;».

Το όνομα της ομάδας προέρχεται από τους ελέφαντες της Τήλου, οι οποίοι απομονωμένοι για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε περιορισμένο χώρο, αναγκάστηκαν να συρρικνωθούν σε μέγεθος, προκειμένου να επιβιώσουν. Το νόημα του ονόματος οριοθετεί και τους στόχους της ομάδας, δηλώνοντας πως οτιδήποτε στην τέχνη δεν αναπτύσσεται και μένει κλεισμένο σε στενά πλαίσια, συρρικνώνεται και εξαλείφεται.

«ΛΟΥΛΑ»

Συντελεστές της παράστασης:
Δραματουργική επεξεργασία - Σκηνοθεσία: Δημήτρης Αγαρτζίδης, Δέσποινα Αναστάσογλου
Σκηνικός χώρος - Κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού
Μουσική: costinho (Κωστής Ζουλιάτης)
Φωτισμοί - Φωτογραφίες: Karol Jarek
Video: Μικαέλα Λιακατά, Ιάσων Αρβανιτάκης
Επιμέλεια κίνησης: Αλεξάνδρα Καζάζου 
Κατασκευές - Γλυπτά: Ιωάννα Πλέσσα
Παίζουν: Ανθή Ευστρατιάδου, Βίκυ Κατσίκα

Στη φωνή του Στέλιου ακούγεται ο Πέτρος Μάλαμας

Η παράσταση είναι αυστηρά ακατάλληλη για ανηλίκους. 

θέατρο “Αct” 
Γεροκωστοπούλου 65, Πάτρα
Τηλ.: 6936122263, 2610272037

ΔΥΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ:
Κυριακή 20/3 στις 19.00 & 21.30
Τιμές εισιτηρίων: 10€ και 8€ (μειωμένο)